جابه‌جایی مفصلی زمانی به کار برده می‌شود که استخوان موجود در یکی از مفاصل ما از نقطه‌ی معمول خود به بیرون بلغزد. ورزشکاران، در صورتی‌که به صورت خاصی مورد ضربه قرار بگیرند، به طول شایع جابه‌جایی لگن را تجربه می‌کنند. با این‌حال، جابه‌جایی‌ها ممکن است در بقیه‌ی مفاصل نیز رخ دهند. در صورت وقوع جابه‌جایی، باید با آن به صورت یک مسئله‌ی جدی برخورد شود، چرا که در این عارضه، یک استخوان در بدن شما دیگر در مکان درست خود نیست. مشابه با دررفتگی شانه، دررفتگی لگن در صورتی رخ می‌دهد که برخی از انواع ضربات نامساعد در این ناحیه وارد شود. اگر سقوط کنید یا به صورتی ضربه بخورید که باعث یک برخورد جدی در ناحیه‌ی ران شود، استخوان شما ممکن است به صورتی غیر قابل منتظره حرکت کرده و باعث ایجاد دررفتگی گردد. کسی که دارای سن بیش‌تر بوده و بیش‌تر در معرض سقوط قرار دارد، دارای ریسک بالاتری از تجربه‌ی چنین دررفتگی‌هایی می‌باشد.

انواع دررفتگی لگن به چه صورت است؟

از دیدگاه پزشکی دررفتگی لگن به انواع زیر تقسیم بندی می شود:

علل دررفتگی لگن چیست؟

دررفتگی لگن ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد.

دررفتگی جراحتی

• آسیب تصادف یا سقوط
• آسیب شدید که باعث ایجاد ضربه‌ی شدید به لگن می‌شود.

دررفتگی پس از جراحی

نزدیک به 15 درصد از بیماران درد شدید لگن ناشی از دررفتگی مفصل لگن را تقریباً شش ماه بعد از عمل جراحی تعویض کامل لگن، تجربه می‌کنند.

علائم دررفتگی لگن

علائم دررفتگی لگن شامل درد شدید و عدم توانایی حرکت دادن پای آسیب‌دیده است. مفصل لگن به صورت قابل توجهی به نظر بدشکل و متورم می‌رسد. اگر به دلیل جراحت، به عصب‌ها آسیب رسیده باشد، ممکن است در پا و قسمت قوزک، بی‌حسی وجود داشته باشد. دو نوع دررفتگی لگن وجود دارد: خلفی و قدامی. دررفتگی خلفی 90 درصد از دررفتگی‌ها را تشکیل داده و زمانی رخ می‌دهد که استخوان ران (فمور) به سمت بیرون حفره و به سمت عقب در برود. لگن در یک حالت خمیده گیر می‌افتد و به سمت درون بدن می‌چرخد. در دررفتگی قدامی، فمور به سمت بیرون حفره و به سمت جلو در می‌رود. در این مورد پا به سمت بیرون از مرکز بدن می‌چرخد در حالی که لگن اندکی خم شده است.

راه های درمان دررفتگی لگن پا چیست؟

درمان نیمه دررفتگی لگن به میزان شدت آسیب بستگی دارد. اولویت این است که بستنی به قیف آن برگردانده شود (سر استخوان فمورال به حفره‌ی حقه‌ای بازگردد). سپس، کنترل درد و تورم و در نهایت، تثبیت مفصل برای پیش‌گیری از نیمه دررفتگی‌های آینده، مد نظر می‌باشند.

درمان محافظه‌کارانه

زمانی‌که پزشک مطمئن شد که لگن در جای درست خود قرار دارد، معمولاً از بیمار خواسته می‌شود تا از متد RICE (استراحت، یخ، منقبض کردن و بلند کردن) استفاده کند. استراحت دادن مفصل شامل خودداری کردن از تحمل وزن بر روی آن، پیش از دادن زمان کافی برای بهبود و تثبیت به آن، می‌باشد. یخ و کمپرس و نیز بالا بردن لگن نیز همگی به تسکین تورم کمک می‌کنند.

دارو درمانی

پزشک ممکن است در ابتدا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را برای درمان درد تجویز کند. اگر درد شدید باشد، NSAIDها ممکن است نتوانند تسکینی ایجاد کنند و پزشک مجبور شود تا مشکل را با آنتی‌بیوتیک‌ها حل نماید.

جا انداختن (ریداکشن) بسته

اگر دررفتگی لگن به دلیل شکستگی استخوان ران یا حفره‌ی حقه‌ای (حفره‎ی استخوان لگن) نباشد، پزشک ممکن است ریداکشن بسته را تجویز نماید. دررفتگی‌های مفصل لگن، در 20 درصد از موارد، می‌توانند باعث آسیب به عصب سیاتیک شوند. اگر آزمایشات اشعه‌ی ایکس یا ام آر آی نشان دادند که عصب سیاتیک آسیب ندیده است، پزشک احتمالاً ریداکشن بسته را تحت بیهوشی عمومی انجام می‌دهد.

استفاده از بریس

در بیمارانی که مبتلا به دیسپلازی لگن و دررفتگی مزمن هستند، بیماری ممکن است به دلیل عدم ثبات در مفصل لگن باشد که آن را در معرض نیمه دررفتگی‌ها و دررفتگی‌ها قرار می‌دهد. نوزادان مبتلا به این عارضه، معمولاً با یک بریس نرم که توپ را برای ماه‌ها به صورت محکم در سوراخ نگه می‌دارد، درمان می‌شوند.

درمان فیزیوتراپی برای دررفتگی لگن

زمانی که مفصل با عمل جراحی ترمیم شد، بیماران به درمان ماهرانه نیاز دارند. اولین مرحله به نام آموزش گام برداشتن شناخته می‌شود که در آن بیماران آموزش می‌بینند که چطور از واکر و یا عصا استفاده کنند. بعد از تقریباً شش تا هشت هفته، عضلات دوباره متصل شده اند و استخوان بهبود یافته است. از این به بعد باید با فرایندهای فیزیوتراپی ]لینک به فیزیوتراپی[ مانند درمان با گرما، یخ، ماساژ تراپی، آلتراسوند و احتمالاً کشش، انجام شود. ورزش‌های تقویتی خفیف برای کمک به حرکت دادن لگن و بازیابی بازه‌ی حرکتی آن تجویز می‌شوند. در این مرحله، مهم است که فیزیوتراپیست، هرگونه ضعف عضلانی را تشخیص دهد و بر روی آن‌ها کار کند. با این حال، ممکن است به بیماران مبتلا به دررفتگی لگن، توصیه شود که قبل از انجام جراحی نیز با فیزیوتراپیست ملاقات کنند. تراپیست می‌تواند ورزش‌هایی را تجویز کند که می‌توانند جراحی و فرایند توان‌بخشی را قابل تحمل‌تر سازند. حرکات تکراری مانند دوچرخه‌سواری و شنا، به مفصل لگن سود رسانده و می‌توانند باعث ساده‌تر شدن کارها شوند. هرچه مفصل و فضای اطراف آن پیش از جراحی قوی‌تر باشند، فرایند توان‌بخشی ساده‌تر پیش خواهد رفت. این زمان، هم‌چنین یک زمان ایده‌ال است که بیماران به استفاده از واکر یا عصا عادت کنند و تراپیست بیمار را دقیقاً با آنچه که پس از عمل جراحی با آن مواجه می‌شوند، روبرو سازد.

درمان این عارضه به سن بیمار بستگی دارد اما هدف این است که اطمینان حاصل شود که مفصل لگن در جای درست قرار گرفته است. لگن برخی از بیماران خیلی جوان ممکن است در قالب گچ یا مهار قرار داده شود تا در مکان درست خود باقی بماند. این افراد معمولاً وقتی بزرگ‌تر شدند متحمل جراحی می‌شوند و پس از آن یک‌بار دیگر برای آن‌ها از گچ استفاده می‌شود. پس از گذراندن دوره‌ی توان‌بخشی، یک فیزیوتراپ به تقویت عضلات کمک می‌کند چرا که این عضلات به عنوان یک جذب‌کننده‌ی شوک برای مفصل ران عمل می‌کنند. هم‌چنین، شما ممکن است برای کاهش وزن، در یک برنامه‌ی تمرینی قرار داده شوید تا استرس کم‌تری به لگن وارد شده و در نتیجه ناراحتی کم‌تری ایجاد شود. فیزیوتراپی می‌تواند انعطاف‌پذیری و استحکام اطراف مفصل ران را افزایش داده و به شما کمک کند تا بدن خود را به گونه‌ای آموزش دهید تا برای کاهش استرس، هرچه بهتر با خود سازگار شود.

تمرین‌های ورزشی: ثبات و استحکام

پیش از آن‌که جراحی مورد نیاز باشد، بهبود نیمه دررفتگی لگن غالباً با فیزیوتراپی انجام می‌گیرد. فیزیوتراپی به منظور افزایش ثبات مفصل ران و استحکام عضلات اطراف آن و ایمن ساختن بستنی در مخروط آن و پیش‌گیری از نیمه دررفتگی‌های آینده، انجام می‌گیرد. در بسیاری از موارد، چهار تا شش ماه برای بهبودی کامل مورد نیاز است و این زمان تنها در صورتی است که درمان‌های صحیح و فیزیوتراپی‌ها دنبال شوند.

کشش و بازه‌ی حرکتی

حرکات کششی آرام می‌تواند به روان شدن سطوح مفصل و راحت‌تر و ساده‌تر شدن حرکات کمک کند. این نوع از تمرین‌ها، لگن را در میان تمامی بازه‌های جنبشی، حرکت می‌دهند. دور کردن لگن شامل حرکت دادن پا به سمت بیرون بدن و از مفصل لگن، نزدیک کردن لگن شامل حرکت دادن پا به سمت بدن و از مفصل لگن. چرخش درونی (چرخاندن لگن به سمت داخل) و چرخش بیرون (چرخش لگن به سمت خارج بدن) نیز از بازه‌های حرکتی مهم در عملکرد مفصل ران می‌باشند.

استحکام بخشیدن

فیزیوتراپیست‌ها برای بهبود استحکام عضلات اطراف مفصل لگن به منظور پیش‌گیری از نیمه‌ دررفتگی‌ لگن در آینده، با بیمار کار می‌کنند. مهم است که تمامی تمرین‌های ورزشی با یک فیزوتراپیست آموزش دیده انجام شده و برای جلوگیری از بروز آسیب بیش‌تر، در طول زمان و به آهستگی پیشرفت کنند. یکی از نمونه‎ تمرین‌های پایه‌ای استحکام، تمرین پل است. این تمرین با دراز کشیدن بر روی کمر و در حالت خم بودن زانوها و قرار گرفتن پاها بر روی زمین انجام می‌گیرد. سپس شما به آهستگی پایین تنه‌ی خود را بلند کرده، بر روی پاها فشار می‌آورید تا زمانی که شانه‌ها، لگن‌ها و زانوها در یک خط اریب مستقیم از زمین بلند شوند. این حالت را برای دو ثانیه نگه دارید سپس ریلکس کرده و لگن را به زمین برگردانید.

دور کردن لگن

این تمرین‌ها، روشی عالی برای تقویت لگن می‌باشند. انجام تمرین‌های دور کردن دشوار نیست، چرا که شما تنها نیاز دارید که پشت یک صندلی محکم ایستاده، با دو دست خود به پشت آن تکیه داده و به آهستگی پای آسیب دیده‌ی خود را به اطراف و به سمت خارج بدن خود بلند کنید. از صاف بودن زانوها مطمئن شده و این حالت را برای چند ثانیه نگه دارید. به نقطه‌ی شروع برگشته و این کار را ده بار تکرار کنید. این تمرین را در سه دوره انجام دهید، اما این سه دوره را در طول روز پخش کنید.

بالا رفتن با زانوی راست

مجدداً از یک صندلی محکم استفاده کرده و آن را با دست‌های خود نگه دارید. بدن شما باید به سمت صندلی باشد و آن‌گاه شما به آهستگی پای آسیب‌دیده‌ی خود را از زمین بلند کنید. زانوی خود را خم کرده، پای خود را به سمت قسمت بالاتر بدن نزدیک‌تر کنید، اما آن را از سطح کمر پایین‌تر نگه دارید. چند ثانیه در این حالت بمانید، به حالت شروع برگردید و این حرکت را ده بار تکرار کنید. این تمرین را سه تا چهار بار در طول روز انجام دهید.

درمان با جراحی

در برخی از موارد، برای نیمه دررفتگی، انجام جراحی مورد نیاز است. این اتفاق معمولاً زمانی می‌افتد که آسیب قابل توجهی به رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل وارد شده باشد، یا در صورتی‌که پزشکان قادر نباشند که با جا انداختن یا دیگر متدهای تثبیت کننده، استخوان ران در حفره‌ی حقه‌ای را نگه دارند.

سوالات رایج در مورد دررفتگی لگن

• در رفتگی لگن چقدر شایع است و چگونه رخ می‌دهد؟

در رفتگی لگن، جزء آسیب‌های نادر است. در بچه‌های بزرگ‌تر، این آسیب‌ها معمولاً نتیجه‌ی یک آسیب قابل ملاحظه هستند. در کودکان کوچک‌تر (کمتر از پنج ساله)، در رفتگی لگن ممکن است بعد از یک آسیب خفیف اتفاق بیفتد.

• چه زمانی ریداکشن (با عمل یا بدون عمل) مورد نیاز است؟

تمامی دررفتگی‌های لگن به جا انداختن سریع نیاز دارند. به صورت ایده‌آل این کار در اتاق عمل انجام می‌گیرد، تا بتوان عمل جابه‌جایی را با احتیاط و به صورت کنترل‌شده انجام داد. گاهی اوقات، محدودیت‌های دسترسی به اتاقل عمل ایجاد می‌کند که عمل ریداکشن در ED انجام گیرد.